تحلیل لثه در کودکان و راه های درمان آن
آیا از بیماری تحلیل لثه در کودکان اطلاعی دارید؟ دندانهای کودک شما هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن خونریزی میکند؟ آیا لثههای او متورم و قرمز شدهاند و با لمس یا جویدن غذا درد میگیرند؟ اگر جوابتان مثبت است، احتمالاً کودک شما به بیماری تحلیل لثه مبتلا شده است. لثههای سالم در شرایط معمولی صورتیرنگ هستند و هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن خونریزی نمیکنند. لثه کودکی که بیش از یک هفته خونریزی میکند، نشاندهنده بیماری لثه است که باید توسط دندانپزشک کودکان بررسی و درمان شود.
تحلیل یا پسروی لثه یک بیماری شایع در بین کودکان ۷ تا ۱۲ سال است که به دلیل دلایل مختلفی مانند بهداشت ضعیف دهان و دندان، بیماریهای زمینهای، رژیم غذایی نادرست و در بیشتر موارد به دلیل عفونت باکتریایی و پلاک روی دندان ایجاد میشود. درصورتیکه علائم تحلیل لثه (که در ادامه بهطور کامل بررسی میکنیم) را در کودک خود مشاهده کردید با دندانپزشک مشورت کنید تا در صورت لزوم، برنامه درمانی مناسبی را در نظر بگیرد.
برای مطالعه مطالب مرتبط کلیک کنید:
آبله مرغان در کودکان چه علائمی دارد؟ راه درمان آن چیست؟
هرآنچه باید درمورد رشد قد کودکان بدانیم
دیابت در کودکان و عوامل ایجاد آن
فهرست عناوین
تحلیل لثه در کودکان چیست؟
بیماری تحلیل لثه یک بیماری عفونی است که به بافت نرم لثه، دندان و استخوانهای نگهدارنده آنها حمله میکند. همه، از جمله کودکان خردسال، در دهان خود باکتری دارند. این باکتری با ذرات غذا، بزاق و مخاط مخلوط میشود و لایه رنگی به نام پلاک را تشکیل میدهد. پلاک یک لایه باکتری چسبنده است که روی دندانها و در امتداد خط لثه ایجاد میشود. تحلیل یا پسروی لثه یکی از بیماریهای شایع دهان و دندان است که در اثر تجمع بیش از حد پلاک ایجاد میشود.
تحلیل لثه بیشتر در دندانهای پایین و جلویی مشاهده میشود و اگر با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن روزانه از بین نرود، سمومی تولید میکند که بافت لثه را تحریک میکند و باعث قرمزی، پف کردن لثه و خونریزی میشود. کودکان و نوجوانان در معرض طیف گستردهای از عفونتهای لثه قرار دارند. با توجه به اینکه بیشتر کودکان در سن ۷ سالگی افتادن دندان شیری را تجربه میکنند، ممکن است التهاب آن با تورم تحلیل لثه اشتباه گرفته شود.
از آنجایی که تشخیص زودهنگام به درمان موفقیتآمیز کمک زیادی میکند، بهتر است که کودکان معاینه دندان و لثه را به عنوان بخشی از ویزیت روتین دندانپزشکی خود دریافت کنند. خوشبختانه، التهاب لثه قابلبرگشت است و بعید است که این نوع از بیماری لثه در کودکان در صورت درمان توسط دندانپزشک اطفال به آسیب دائمی منجر شود.
علائم تحلیل لثه در کودکان
بیماری تحلیل لثه طیف متفاوتی از خفیف تا شدید دارد. اکثر کودکان مبتلا به بیماری لثه دارای خفیفترین شکل به نام ژنژیویت هستند که باعث قرمزی، تورم و درد لثهها میشود و موارد پیشرفتهتر بیماری لثه در کودکان شایع نیست. به طور کلی، بیماری لثه دردناک نیست و ممکن است فرزند شما نداند که آیا به آن مبتلا است یا خیر. فهرستی از شایعترین علائم بیماری تحلیل لثه در کودکان عبارتند از:
- لثههای قرمز، متورم، پفکرده و دردناک
- خونریزی هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن
- دندانهای لق که فاصله آنها با لثه بیشتر از حد طبیعی است.
- بوی بد دهان که از بین نمیرود (پلاک حاوی میلیونها باکتری است که مواد زائد بدبو تولید میکنند.).
- چرک بین دندان و لثه
- درد لثه که از بین نمیرود.
- دنداندرد یا حساسیت به غذاها و نوشیدنیهای سرد یا گرم
برای بررسی علائم تحلیل لثه کودکان به کدام دکتر مراجعه کنیم؟
ارائهدهنده مراقبتهای بهداشتی کودک شما را برای ارزیابی و مراقبت به دندانپزشک ارجاع میدهند. دندانپزشک کودک میتواند بیماری لثه را با شرححال کامل و معاینه دندانها و لثه کودک تشخیص دهد. ممکن است کودک شما برای بررسی بیشتر نیز به عکسبرداری با اشعه ایکس نیاز داشته باشد.
علت بروز بیماری تحلیل لثه در کودکان چیست؟
دلایل زیادی وجود دارند که میتوانند منشأ تحلیل لثه در کودک باشند. بیشتر عوامل با تغییرات خاص در سبک زندگی قابل پیشگیری هستند. علل بسیار شایع ژنژیویت در کودکان عبارتند از:
- سن: خطر ابتلا به پسروی لثه با افزایش سن افزایش مییابد.
- سابقه خانوادگی: کودکانی که والدینشان به بیماری لثه مبتلا بودند، درصد ابتلای بیشتری دارند.
- بهداشت ضعیف دهان: بیتوجهی به مسواک زدن و نخ دندان کشیدن میتواند منجر به التهاب لثه شود.
- دهان خشک: تولید کم و کمبود شدید بزاق باعث خشکی دهان، افزایش پوسیدگی دندان، رسوب پلاک و بیماری لثه میشود.
- ایجاد پلاک: تجمع باکتریها در خط لثه در طولانیمدت پلاک را ایجاد میکند و اگر درمان نشود، باعث تحریک و التهاب لثه میشود.
- تغییرات هورمونی: مانند بلوغ و قاعدگی در نوجوانان، میتواند لثهها را تحت تأثیر قرار دهد و باعث التهاب و حساسیت شود.
- استفاده از تنباکو: تنباکو عامل اصلی بیماری لثه است. نوجوانانی که سیگار میکشند، هفت برابر بیشتر از کسانی که سیگار نمیکشند، به این بیماری مبتلا میشوند.
- فشار روانی: استرس مداوم با تضعیف سیستم ایمنی باعث افزایش التهاب میشود.
- تغذیه ضعیف: تغذیه نامناسب با کمبود ویتامین، مبارزه با عفونتها، رشد طبیعی و ترمیم تمام بافتهای بدن را دشوار میکند. همچنین در کودکی که اغلب غذاها و نوشیدنیهای شیرین مصرف میکند، پلاک ایجاد میشود.
- سایر شرایط بهداشتی: اگر کودک شما دیابت یا بیماریهای سیستمیک دیگر دارد، خطر ابتلا به بیماری لثه بیشتر است.
علت تحلیل لثه نوزاد
در حالت کلی تحلیل لثه در نوزادان نادر است و دندان درآوردن یکی از شایعترین علل تورم لثه کودک است. اگر تورم لثه کودک نوپا فقط به چند ناحیه از دهان او محدود میشود و به نظر میرسد دندان او در حال بیرون آمدن است، احتمالاً علت این مشکل همین است.
تورم لثه، حساسیت و التهاب ناشی از دندان درآوردن طبیعی است و جای نگرانی نیست. مطمئن شوید که هنوز دندانها و لثههای کودکتان را بهدرستی مسواک میزنید تا از تجمع باکتریها جلوگیری کنید. با رویش دندان، تورم لثه نوزاد متوقف میشود. فقط درصورتیکه کودک شما هنگام دندان درآوردن تب کرد، باید با پزشک تماس بگیرید.
روش تشخیص پسروی لثه در کودک
برخی موارد خطر ابتلا به بیماری تحلیل لثه در کودکان را مشخص میکنند. شامل بهداشت ضعیف دهان و دندان، رژیم غذایی ضعیف و کمبود ویتامینها و مواد مغذی، تنفس با دهان مخصوصاً در زمان خواب که باعث خشکی شدید دهان و لثه میشود، بیماریهای خود ایمنی و سیستمیک، دیابت، تغییرات هورمونی در بدن (مانند دوران بلوغ برای نوجوانان)، فشردن یا ساییدن مکرر دندانها و رشد بیشازحد لثهها هستند. پزشک در مورد تمامی این عوامل از شما سوال میکند تا علت تحلیل لثه کودک مشخص شود.
درمان بیماری تحلیل لثه در کودکان
درمان بیماری پسروی لثه در کودکان به علائم، سن، شدت و سلامت عمومی کودک شما بستگی دارد. اگر بیماری درمان نشود، ممکن است استخوان زیر و اطراف دندان را از بین ببرد و لثه دیگر نمیتواند دندانها را در جای خود نگه دارد.
درمان تحلیل لثه ممکن است شامل هر یک یا ترکیبی از این موارد باشد:
- مراقبت و درمان در خانه: کودک شما با رعایت موارد بهداشتی روزانه میتواند با خفیفترین شکل بیماری لثه (التهاب لثه) مبارزه کند.
- تمیز کردن عمیق یا روت پلنینگ: این روش برای حذف جرم و باکتریهای باقیمانده زیر لثه استفاده میشود. درحالیکه جرمگیری به تمیز کردن سطح دندان و فاصله بین آنها تمرکز میکند. در روت پلنینگ با تزریق بیحسی به حذف پلاک و جرم زیر لثه و بافت عفونی در مراحل اولیه بیماری پرداخته میشود. همچنین میتواند سطوح آسیبدیده ریشه دندانها را صاف کند تا لثهها دوباره به دندان بچسبند.
- دارو درمانی: داروی آنتیبیوتیک ممکن است بهصورت تزریقی یا ژل، در پاکت خالی دندان در لثه گذاشته شود.
۱. جراحی تحلیل لثه کودک
هنگامیکه بیماری لثه پیشرفته باشد، باعث عفونت و خونریزی لثه میشود. نواحی عفونی زیر لثه باید تمیز شوند. همچنین ممکن است بافتها تغییر شکل داده باشند که در این صورت باید جایگزین شوند. در جراحی، با از بین بردن تارتار انباشتهشده و حذف عمقی پلاکهای دندان، پسروی لثه کودک درمان میشود.
در کودکانی که بزرگ شدن بافت لثه تعادل بین طول دندان و ارتفاع خط لثه را به هم میزند و باعث ایجاد لبخند ناهموار میشود، از روش ژنژیوکتومی برای برداشتن بافت اضافی و بازسازی خط لثه و جلوگیری از جمع شدن پلاک دندان استفاده میشود. اگر قصد انجام لمینت دندان برای کودکان را دارید، قبل از آن حتما باید از سلامت دهان و دندان کودکتان مطمئن شوید.
۲. درمان خانگی تحلیل لثه در کودکان
خوشبختانه، عقبنشینی لثه در کودکان را میتوان بهراحتی در خانه درمان کرد، اما کدام درمانهای خانگی بهتر عمل میکنند؟
۱. شستشو با آب نمک: آب نمک خاصیت ضدعفونیکنندگی دارد و میتواند به بهبودی التهاب کمک کند. تحقیقات نشان دادهاند که شستشوی دهان با محلول آب نمک میتواند التهاب لثه را تسکین دهد.
۲. ژل زردچوبه: زردچوبه در بسیاری از درمانهای خانگی استفاده میشود. زیرا دارای خواص ضدالتهابی و ضد قارچی است. ژل حاوی زردچوبه میتواند به جلوگیری از پلاک و التهاب لثه کمک کند. برای استفاده از زردچوبه در درمان ورم لثه، زردچوبه را روی لثه بمالید و ۱۰ دقیقه بگذارید و سپس شستشو دهید.
۳. دهانشویه برای تحلیل لثه کودکان
انواع مختلفی از دهانشویههای خانگی وجود دارند که برای درمان التهاب لثه مصرف میشوند. البته حتماً قبل از استفاده از آنها حتماً با پزشک مشورت کنید.
- دهانشویه روغن بادرنجبویه
یک مطالعه در سال ۲۰۱۵ نشان داد که روغن بادرنجبویه در کاهش التهاب لثه و پلاک دندان مؤثرتر از دهانشویه سنتی است. برای تهیه دهانشویه بادرنجبویه، ۲ تا ۳ قطره روغن بادرنجبویه را در آب رقیق کنید (قابلاستفاده تا ۳ بار در روز).
- دهانشویه آلوئه ورا
آلوئه ورا نیازی به رقیق شدن ندارد و بهتنهایی قابل استفاده است (قابل استفاده تا ۳ بار در روز).
- دهانشویه روغن درخت چای
دهانشویه روغن درخت چای میتواند خونریزی مرتبط با التهاب لثه را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. ۳ قطره روغن درخت چای را به یک فنجان آب گرم اضافه کنید. روغن درخت چای ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد، قبل از استفاده با پزشک مشورت کنید.
- دهانشویه مریم گلی
باکتریهایی که باعث ایجاد پلاک میشوند با دهانشویه مریم گلی به میزان قابل توجهی کاهش مییابند. برای تهیه دهانشویه مریم گلی، ۲ قاشق غذاخوری مریم گلی تازه یا ۱ قاشق غذاخوری مریم گلی خشک را به آب جوش اضافه کنید. ۱۰ دقیقه بجوشانید و سپس مخلوط را صاف کرده و بگذارید خنک شود.
- دهانشویه صنعتی
دهانشویه سدیم فلوراید برای تقویت مینای دندان و مقاومت در برابر پوسیدگی دندان، دهانشویه حاوی کلر هگزیدین برای جلوگیری از رشد باکتریها در دهان و دهانشویههایی با عوامل ضد میکروبی مانند پراکسید هیدروژن و تریکلوزان نیز در درمان التهاب لثه مؤثر هستند.
برای درمان بیماری پسروی لثه در کودکان به چه دکتری مراجعه کنیم؟
در قدم اول، برای بررسی علائم التهاب لثه کودک خود به پزشک اطفال مراجعه کنید. ممکن است تورم لثه کودک شما به دلیل رشد دندانهای دائمی او باشد. اما اگر به دلیل تحلیل لثه کودک باشد، پزشک شما را به دکتر دندانپزشک یا پریودنتیست ارجاع خواهد داد.
خطرات و عوارض تحلیل لثه در کودکان
اگر التهاب لثه کنترل نشود، فاصله بین لثه و دندان زیاد و ریشه دندانها نمایان میشود. در این شرایط دندانهای کودک بهتدریج لق میشوند و میافتند یا نیاز به کشیدن پیدا میکنند. بوی بد دهان و عفونت و خونریزی لثه نیز از نشانههای پیشروی این بیماری خواهند بود. بدون درمان، بیماری پسروی لثه کودک میتواند سبب بروز مشکلات جدی سلامتی در مراحل بعدی زندگی او شود.
دندان، لثه و ساختارهای نگهدارنده آنها، از حساسترین بخشهای بدن کودکان محسوب میشوند. کمک به رعایت بهداشت دهان و دندان کودک، باعث پیشگیری از ابتلا به انواع بیماریهای دهان و دندان و عفونت او میشود. اما ممکن است به دلایل دیگری مانند بیماریهای خود ایمنی، بزرگ شدن لثهها و حتی دندان قروچه و ساییدن دندانهای کودک روی هم، با التهاب و قرمزی لثه روبهرو شود. در این زمان برای جلوگیری از پیشرفت بیماری تحلیل لثه کودک چه کنیم؟ عادتهای خوبی که میتوانند به پیشگیری از عقبنشینی لثه کودکان کمک کنند:
- مسواک زدن روزانه (استفاده از مسواک با اندازه مناسب بر اساس سن و جثه کودک)
- مصرف غذاهای سالم با کمترین میزان قند و شیرینی
- نخ دندان کشیدن
- استفاده از خمیردندانهای کم فلوراید از ۱۸ ماهگی تا ۶ سالگی
- استفاده از دهانشویه مناسب کودک
- شستشو دهان کودک با آب نمک گرم برای کاهش تورم لثه
- مراجعه به دندانپزشک اطفال – دو بار در سال برای معاینات منظم و تمیزی حرفهای
نکات تکمیلی جلوگیری از تحلیل لثه در کودک
- کودکان تا حدود ششسالگی به کمک یک بزرگسال برای مسواک زدن نیاز دارند.
- از مسواکهایی با موهای نرم استفاده کنید. هر سه ماه یکبار مسواک را تعویض کنید.
- برخی از مطالعات نشان دادهاند که مسواکهای برقی مؤثرتر از مسواکهای دستی هستند.
- مسواک زدن کودک بعد از خوردن میان وعدههای شیرین یا نشاستهای را فراموش نکنید.
- یک رژیم غذایی سالم برای داشتن دندانهای سالم تهیه کنید.
بهداشت منظم دهان، ازجمله مسواک زدن و نخ دندان کشیدن، بهترین دفاع در برابر بیماری لثه است. مانند بسیاری از بیماریها، بیماری پریودنتال یا تحلیل لثه در کودکان در مراحل اولیه به بهترین شکل درمان میشود و تشخیص زودهنگام برای درمان موفقیتآمیز حیاتی است.
بردن کودک نزد دندانپزشک اطفال میتواند نقش مهمی در پیشگیری از التهاب لثه داشته باشد. در این ویزیتها، دندانپزشک میتواند به شما و فرزندتان در مورد تکنیکهای صحیح مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و سایر تکنیکهای پیشگیرانه آموزش دهد.
تفاوت بیماری تحلیل لثه در کودکان و بزرگسالان چیست؟
در جدول زیر تفاوتهای تحلیل لثه در کودکان و بزرگسالان را توضیح دادهایم.
تحلیل لثه در کودکان | تحلیل لثه در بزرگسالان |
بزرگ شدن لثه با افزایش سن | مصرف دخانیات |
دندان قروچه و ساییدن دندانها روی هم | تغییرات هورمونی |
تنفس با دهان در زمان خواب | مسواک زدن نادرست و تهاجمی |
ابتلا به بیماری دیابت نوع ۱ از کودکی | پیرسینگ لب و زبان |
بیماریهای خود ایمنی | براکتهای ارتودنسی |
راهنما برای مراجعه به پزشک متخصص
تحلیل لثه در کودکان یا بیماری ژنژیویت، خفیفترین شکل بیماری لثه است که میتواند کودکان، نوجوانان و بزرگسالان را تحت تأثیر قرار دهد. عوامل زیادی مانند رشد نامنظم دندانها در ایجاد التهاب لثه کودک نقش دارد. اما بهداشت نامناسب دهان و دندان مهمترین آنهاست که با ایجاد پلاک، بهمرور باعث جدا شدن لثه و از بین رفتن دندان میشود.
تحلیل لثه با مراقبت صحیح، قابل پیشگیری و برگشتپذیر است. اگر متوجه علائم از دست رفتن بافت لثه در کودکتان شدید یا کودک شما از تورم و درد لثه شکایت میکند، در اسرع وقت به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک میتواند بافتهای لثه فرزندتان را بازسازی کرده و لبخند سالمتری را برای کودک شما به ارمغان بیاورد.