آبله مرغان در کودکان چه علائمی دارد؟ راه درمان آن چیست؟
آیا آبله مرغان در کودکان خطرناک است؟ آبله مرغان (همچنین به عنوان عفونت ویروس واریسلا نیز شناخته می‌شود) به طور کلی یک بیماری خفیف در نوزادان و کودکان است و باعث ایجاد بثورات خارش‌دار، قرمز رنگ و تاول‌دار می‌شود. آبله مرغان ارتباط نزدیکی با زونا دارد و هر دو بیماری توسط ویروس واریسلا زوستر ایجاد می‌شوند. اگرچه این ویروس در کودکان شایع است، اما می‌تواند هر فردی را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد. کودکان سالم معمولاً به‌سرعت از آبله مرغان بهبود می‌یابند، اما پزشکان آبله مرغان کودک را جدی می‌دانند زیرا می‌تواند باعث سایر مشکلات سلامتی شود. یکی از گروه‌های حساس نوزادان و کودکان زیر دو سال تا یک سال هستند.
برای درمان آبله مرغان و بیماری‌های ویروسی باید زیر نظر متخصص داخلی یا عفونی باشید تا بهترین دارو را برای شما تجویز کند.
برای مطالعه مطالب مرتبط کلیک نمایید:
هرآنچه باید درمورد رشد قد کودکان بدانیم
دیابت در کودکان و عوامل ایجاد آن
فهرست عناوین
آبله مرغان در کودکان
از زمان معرفی واکسن آبله مرغان در سال ۱۹۹۵، شیوع این بیماری که زمانی یکی از بیماری‌های شایع دوران کودکی بود، شیوع کمتری دارد. بااین‌حال این بیماری به‌صورت معمول در کودکان زیر ۱۲ سال با شدت‌های کم تا متوسط و گاها شدید ایجاد می‌شود و عموماً نیز اگر کودک سالم باشد مشکل خاصی ایجاد نمی‌شود.
بااین‌حال این بیماری در نوزادان زیر یک سال و همچنین در کودکانی که واکسن دریافت نکرده‌اند یا مشکلات و بیماری‌های زمینهای دارند می‌تواند مشکل‌ساز شود. نوزادان تا ۱۲ ماهگی نمی‌توانند واکسن را دریافت کنند. بااین‌حال، طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری، موارد ابتلا به آبله مرغان در نوزادان زیر یک سال همچنان بین سال‌های ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۸، ۹۰ درصد کاهش یافته است. این ممکن است تا حدی به دلیل “مصونیت گله‌ای یا ایمنی جمعی” باشد. آبله مرغان در نوزادان معمولاً بیشتر آزاردهنده است تا نگران‌کننده، اما گاهی اوقات می‌تواند عوارضی ایجاد کند که برای سلامتی آنها خطرناک باشد.
علائم آبله مرغان در کودکان
قطعاً در کودکان زیر یک سال و کودکان زیر دو سال نیز علائم آبله مرغان کودک در درجه اول شامل همان جوش‌ها و تاول‌های قرمز رنگ و خارش‌دار است. به‌صورت معمول علائم آبله مرغان در کودکان با تعداد انگشت‌شماری لکه در یک مکان خاص مانند گردن یا بالاتنه شروع می‌شود و به‌تدریج تعداد این لکه‌ها و دانه‌های روی پوست افزایش می‌یابد.
تاول‌ها همچنین ممکن است در مکان‌هایی ظاهر شوند که انتظارش را ندارید، مانند داخل دهان، روی پلک‌ها و حتی ناحیه تناسلی. اگر تاول‌ها در این مکان‌ها ظاهر شدند نگران نباشید، این یک علامت طبیعی آبله مرغان است. این بثورات معمولاً به‌صورت لکه‌های قرمز کوچک روی صورت، قفسه سینه یا شکم شروع می‌شود، اما به‌سرعت در سراسر بدن پخش می‌شود. در برخی موارد، بثورات تنها ۱۲ ساعت پس از ظاهرشدن اولین لکه‌ها می‌توانند تمام بدن را بپوشانند. علاوه بر این علائم دیگری نیز ممکن است در کودکان ظاهر شود که شامل سردرد، گلودرد، تب و احساس ناخوشی می‌شود.
علائم آبله مرغان در نوزادان
یکی از علائم اولیه آبله مرغان در کودکان، علائمی شبیه آنفلوانزاست. تشخیص این که نوزادان قبل از ظاهرشدن بثورات ممکن است به آبله مرغان مبتلا شده باشند دشوار است، چرا که معمولاً علائم اولیه این بیماری در نوزادان بیشتر مشابه با بیماری آنفلوانزاست تا آبله مرغان. این علائم اولیه ممکن است ۱ تا ۲ روز قبل از ظاهرشدن بثورات لکه‌دار قرمز شروع شوند. البته در مواردی نیز ممکن است نوزاد هیچ یک از این علائم اولیه را تجربه نکرده و تنها جوش‌های قرمزرنگ روی بدن او ظاهر شوند.
علائم اولیه و مهم آبله مرغان در نوزادان تازه متولدشده و کودکان زیر یک سال تقریباً مشابه است و شامل مواردی همچون درجه حرارت بالا، ازدست‌دادن اشتها یا مشکل در تغذیه، خواب‌آلودگی یا خواب طولانی‌تر از حد معمول، تحریک‌پذیری و بی‌قراری نوزاد، ناراحتی و آشفتگی و مواردی ازاین‌دست می‌شود.
در کنار این علائم ممکن است یک سری علائم هشداردهنده نیز در کودکان و نوزادان دیده شود که در صورت بروزشان باید سریعاً به پزشک مراجعه کرد. این علائم شامل ظاهر شدن بثورات در یک یا هر دو چشم، خواب‌آلودگی شدید یا ناتوانی در بیدارشدن، گرفتگی گردن، سرفه شدید، استفراغ، ضربان قلب سریع، مشکل در تنفس و لرزش عضلات می‌شود.
علل آبله مرغان در کودکان
به‌صورت کلی اگر کودکان و نوزادان در معرض ویروس آبله مرغان قرار بگیرند احتمال ابتلا به آن وجود دارد. خصوصاً اگر واکسینه نشده باشند یا این که سیستم ایمنی آنها ضعیف باشد. تماس با مایعی که از تاول‌های بثورات ترشح می‌شود می‌تواند از علل ابتلای کودکان به آبله مرغان باشد. تماس کودکان با کسانی که به بیماری مبتلا هستند از هر نوعی که باشد می‌تواند دلیل ابتلای کودک به این بیماری باشد.
کودکان بزرگ‌تر معمولاً در مدارس و کودکستان‌ها به این ویروس مبتلا می‌شوند. بااین‌حال معمولاً ابتلای کودکان زیر یک سال و نوزادان از مادر یا از ارتباط داشتن با بزرگسالانی است که به این بیماری مبتلا بوده‌اند.
نحوه انتقال آبله مرغان به کودکان و نوزادان
ابتلا به آبله مرغان در کودکان و انتقال ویروس به آنها معمولاً از طریق تماس با ترشحات آلوده، تماس پوستی یا حتی تنفسی است. معمولاً کودکان در مکان‌هایی مانند مراکز نگهداری از کودکان، زمینهای بازی و حتی در خانه با این ویروس مواجه می‌شوند. تماس کودک با قطرات عطسه و سرفه فرد مبتلا یکی از راه‌های انتقال این ویروس به آنهاست.
بااین‌حال در نوزادان معمولاً دلیل ابتلا به این بیماری و روش انتقال ویروس از طریق مادر به جنین است. نوزادان معمولاً در صورت ابتلای مادر در دوران بارداری یا پس از آن می‌توانند به آبله مرغان مبتلا شوند. نوزادی که از مادرش درست در بدو تولد به آبله مرغان مبتلا می‌شود ممکن است به‌شدت بیمار شود. نوزادان همچنین در صورت تماس مستقیم با مایعی که از تاول‌های بثورات ترشح می‌شود ممکن است به این بیماری مبتلا شوند.
تشخیص آبله مرغان در کودکان
به‌صورت کلی تشخیص آبله مرغان کودک تا قبل از ظاهر شدن بثورات پوستی دشوار است، چرا که علائم اولیه معمولاً شبیه به آنفلوانزاست و تشخیص آنها از هم سخت است. بااین‌حال معمولاً پزشک با مشاهده تاول‌های روی پوست بیماری را در آنها تشخیص می‌دهد. پزشک همچنین ممکن است مایع تاول‌های کودک را برای بررسی ویروس واریسلا زوستر آزمایش کند.
درمان آبله مرغان در کودکان
در بیشتر موارد، نوزاد یا کودک مبتلا به آبله مرغان به هیچ دارویی نیاز نخواهد داشت. اما درمان‌هایی وجود دارد که می‌توان آنها را برای درمان آبله مرغان در کودکان امتحان کرد. برای مثال داروی پاراستامول می‌تواند به کاهش تب کودک کمک کند.
ازآنجایی‌که این بیماری یک عفونت ویروسی است پس طبیعتاً با آنتی‌بیوتیک‌ها درمان نمی‌شود. بااین‌حال آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند برای عفونت‌های احتمالی تاول‌ها تجویز شوند، چرا که خاراندن و مالش تاول‌ها منجر به عفونت باکتریایی می‌شود.
در اکثر مواقع با گذراندن دوره بیماری، کودکان مبتلا به آبله مرغان بهبود می‌یابند و نیازی به درمان خاصی نیست. بااین‌حال در مواردی که بیماری شدت می‌یابد ممکن است از داروهای ضدویروسی برای درمان آبله مرغان کودک استفاده شود.
| درمان آبله مرغان کودکان | شرح درمان |
|---|---|
| داروی پاراستامول | کاهش تب کودک |
| آنتی بیوتیک | درمان عفونت احتمالی تاول‌ها |
| داروهای ضدویروسی | تضعیف ویروس آبله مرغان |
| پماد کالامین | تسریع بهبودی تاول‌ها |
| آنتی هیستامین‌ها | کاهش خارش بدن کودک |
پماد آبله مرغان در کودکان
برای درمان آبله مرغان در کودکان مهم‌ترین بخش، درمان زخم‌ها و تاول‌هاست. با لوسیون یا پماد کالامین می‌توان تا حدود زیادی موجب بهبود هر چه سریع‌تر تاول‌ها در کودکان و نوزادان شد.
درمان خارش پوست در آبله مرغان کودکان
آبله مرغان در کودکان و نوزادان بیشتر از این که خطرناک باشد برای آنها آزاردهنده است. در نتیجه برای درمان باید از گزینه‌های موجود برای رفع خارش پوست کمک گرفت. لوسیون کالامین و سایر لوسیون‌های تسکین‌دهنده و انواع آنتی‌هیستامین‌ها می‌توانند به کاهش خارش بدن در کودکان و نوزادان کمک زیادی کنند.
درمان خانگی آبله مرغان کودکان
برای درمان آبله مرغان در کودکان می‌توان از گزینه‌های درمان خانگی نیز استفاده کرد. یکی از این گزینه‌ها حمام بلغور جو دو سر است. می‌توان از حمام آب ولرم به همراه بلغور جو دو سر خیس‌خورده برای کاهش خارش تاول‌ها و بهبود التهاب آنها استفاده کرد. عسل نیز می‌تواند جزء گزینه‌های درمان خانگی آبله مرغان در کودکان باشد.
غذا برای آبله مرغان کودکان
برای درمان آبله مرغان کودک باید آنها را با آب و سایر مایعات هیدراته نگه داشت. مصرف غذاهای گرم و مایع و مغذی می‌تواند به تسریع روند بهبودی آنها کمک زیادی کند. سوپ هویج و گشنیز با ماهیچه به تقویت سیستم ایمنی کودکان کمک می‌کند. بهتر است در طول دوره بیماری یک رژیم غذایی مایع و مقوی را برای کودک در نظر گرفت.
درمان آبله مرغان در نوزادان
در نوزادان سالم معمولاً به درمان خاصی برای آبله مرغان نیاز نیست و با گذراندن طول دوره بیماری، علائم به‌خودی‌خود از بین می‌روند. بااین‌حال ازآنجایی‌که بیماری برای نوزادان می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد، برای تسکین خارش‌ها می‌توان از کرم یا ژل‌های خنک‌کننده مخصوص نوزادان روی بثورات استفاده کرد.
بهتر است حتماً از لباس‌های نخی و گشاد برای نوزادان استفاده شود. حمام با آب ولرم نیز می‌تواند برای نوزادان مبتلا به آبله مرغان تسکین‌دهنده و آرام‌بخش باشد. می‌توان از دستکش‌های نخی برای نوزاد استفاده کرد تا مانع تماس ناخن‌های کودک با تاول‌ها شد.
بااین‌حال در خصوص برخی از نوزادان نارس که در زمان به‌دنیاآمدن به آبله مرغان مبتلا شده‌اند و شدت بیماری در آنها زیاد است ممکن است به بستری‌شدن در بیمارستان و تزریق دوره‌های مختلفی از آسیکلوویر داخل وریدی نیاز باشد. علاوه بر این نوزادانی که دچار کم‌آبی شدید شده‌اند شاید به دریافت مایعات داخل وریدی و تزریق سرم نیاز داشته باشند.
عوارض آبله مرغان در کودکان
در نوزادان و کودکان ممکن است آبله مرغان کودک موجب بروز یک سری عوارض شدید شود. جدی‌ترین عوارض این بیماری در کودکان و نوزادان شامل موارد زیر است.
- کم آبی شدید بدن
- عفونت‌های باکتریایی پوست یا بافت‌های نرم
- اسکار دائمی پوست که البته معمولاً فقط در صورت خراشیده شدن لکه‌ها ایجاد می‌شود.
- ذات‌الریه
- التهاب مغز یا آنسفالیت ویروسی
- التهاب بافت‌های اطراف مغز و ستون فقرات (مننژیت)
- التهاب سایر قسمت‌های بدن از جمله کلیه‌ها، پانکراس، مفاصل، مخچه (بخشی از مغز که هماهنگی/تعادل را کنترل می‌کند)، بیضه‌ها، چشم‌ها، آپاندیس
- سندروم ری که یک بیماری نادر است و می‌تواند منجر به عوارض جانبی جدی مانند سوهان مغزی شود.
پیشگیری از آبله مرغان کودک
واکسن آبله مرغان بعد از هر دو دوز حدود ۹۴ درصد موثر است. نوزادان زیر یک سال نمی‌توانند واکسن را دریافت کنند. این دارو از ۱۲ ماهگی به کودکان نوپا داده می‌شود. سپس کودکان بین سنین ۴ تا ۶ سالگی برای بهبود ایمنی خود در برابر ویروس نیاز به تزریق واکسن تقویت‌کننده دارند. این به این دلیل است که اثربخشی اولین دوز واکسن بعد از پنج سال تا حدودی کاهش می‌یابد.
نوزاد یا کودک نوپایی که این واکسن را دریافت نکرده است باید از فرد مبتلا به آبله مرغان یا زونا دور نگه داشته شود تا از عوارض شدید آبله مرغان در کودکان در امان بماند.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به پزشک
با وجود واکسن آبله مرغان این بیماری شیوع بسیار کمتری بین کودکان دارد. بااین‌حال هنوز هم می‌توان آبله مرغان در کودکان را یکی از بیماری مسری و رایج بین کودکان زیر ۱۲ سال در نظر گرفت. اگر کودک واکسینه شده باشد، معمولاً بیماری در او به‌صورت خفیف ظاهر شده و بدون نیاز به درمان خاصی برطرف می‌شود. بااین‌حال در نوزادان تازه‌متولدشده به دلیل نقص سیستم ایمنی و عدم امکان تزریق واکسن ممکن است بیماری عوارض جدی‌تری را ایجاد کند.
به همین دلیل اکیداً توصیه می‌شود تاحدامکان نوزادان را از ریسک ابتلا به آبله مرغان دور نگه داشت و حتی مادران نیز تا زمان تولد نوزاد خود در معرض ابتلا به بیماری قرار نگیرند. این بیماری شدیداً مسری است و می‌تواند به‌راحتی از طریق تنفس نیز منتقل شود.
