معرفی بیماری سوزاک همراه با علائم و درمان
بیماری سوزاک یک بیماری مقاربتی (STD) است که در اثر عفونت با باکتری نایسریا گونوره ایجاد میشود. باکتری N. gonorrhoeae غشاهای مخاطی دستگاه تناسلی زنان و مردان که شامل دهانه رحم و لولههای فالوپ و پنیس میشود را آلوده میکند و امکان سرایت به مجاری ادراری را دارد.
متاسفانه فردی که هیچ علائمی از سوزش، درد یا خارش را ندارد هم امکان دارد به این بیماری مبتلا شده باشد. بهترین راه این است که از سلامت جنسی خود مطمئن شوید و هر چند ماه یکبار نسبت به آزمایش چکاپ کلی اقدام کنید.
برای مطالعه مطالب مربوط کلیک کنید:
9 بیماری مقاربتی + راه های درمان و پیشگیری
فهرست عناوین
بیماری سوزاک چیست؟
بیماری سوزاک به انگلیسی gonorrhea، یکی از بیماریهای مقاربتی شایع است. این بیماری هم آقایان هم خانمها را درگیر میکند ولی در آقایان رایجتر است. عامل آن باکتری نایسریا گونوره است. این باکتری مناطق گرم و مرطوب بدن را هدف قرار میدهد، مانند:
- مجرای ادراری
- چشمها
- گلو
- واژن
- آلت تناسلی مردان
- مقعد (راستروده)
- سیستم تناسلی خانمها.
سوزاک اگر زود تشخیص داده شود بهطور مؤثر قابلدرمان است. اگر فرد درمان نشود، منجر به عوارض بلندمدت میشود. اگر موارد بالا را تجربه میکنید، میتوانید بهتر است در کوتاهترین زمان به دکتر متخصص عفونی مراجعه کنید.
علائم سوزاک چیست؟
بسیاری از افراد نمیدانند که چه زمان به سوزاک مبتلا شدهاند، اکثر افراد مبتلا فاقد هرگونه علائم قابلتوجهی هستند. گاهی علائمی بروز پیدا میکند که ظرف ۲ تا ۱۴ روز از زمانی که فرد در معرض آلودگی قرار میگیرد اتفاق میافتد. فردی که هیچگونه علائمی ندارد نیز ناقل بیماری است و قابلیت انتقال آن را دارد. چنین فردی که خودش نیز اطلاعی از بیماریاش ندارد بیشتر احتمال دارد که بیماری را توزیع کند.
علائم سوزاک در کودکان و نوجوانان
موارد زیر ممکن است در برخی از کودکان و نوجوانان به دلیل نفوذ این باکتری رخ دهد:
- خونریزی از ناحیه تناسلی یا راست روده
- سوزش در هنگام ادرار
- قاعدگی نامنظم
- درد در قسمت تحتانی شکم که به طور معمول فقط دختران و زنان را تحت تاثیر قرار میدهد
- درد رکتوم
علائم سوزاک در مردان
سوزاک در آقایان ممکن است تا چندین هفته علائمی نداشته باشد. معمولا علائم بیماری یک هفته بعد از انتقال عامل بیماری ظاهر میشوند. اولین نشانه قابلتوجه بیماری در آقایان، سوزش و درد در هنگام ادرار است.
در موارد نادر، سوزاک بهقدری ادامه مییابد که باعث آسیب به بدن میشود، بهویژه در مجاری ادراری و بیضهها و بهتر است از قرص سوزاک ادراری استفاده کرد. این شرایط میتواند تا چند هفته پس از درمان علائم ادامه پیدا کند. همانطور که عفونت پیشرفت میکند، علائم دیگری بروز میکنند:
- تکرر ادرار و درد به دلیل دلیل سوزش ادرار
- ترشحات چرک مانند از آلت تناسلی (به رنگ سفید، زرد یا مایل به سبز)
- ورم یا قرمز شدن دهانه مجرای آلت
- تورم یا درد در بیضهها
- گلودرد مداوم (مزمن).
علائم سوزاک در زنان
سوزاک در بانوان نیز معمولا علائم آشکاری به همراه ندارد. وقتی هم که علائم سوزاک در خانم ها بروز پیدا میکند، خفیف و مشابه دیگر بیماریها است که تشخیص را پیچیدهتر میکند. علائم سوزاک در خانمها مشابه عفونت قارچی واژن یا عفونت باکتریایی است و مواردی مانند بروز علت درد در هنگام نزدیکی هم میتواند از همین بیماری سرچشمه گرفته باشد. سایر علایم رایج عبارتاند از:
- افزایش ترشحات واژن (آبکی، کرمرنگ، یا کمی متمایل به سبز)
- احساس درد به علت سوزش واژن هنگام ادرار کردن
- تسریع و تکرر ادرار
- قاعدگی دردناک و سنگین، یا لکه بینی بعد از رابطه جنسی (دیدن لکه خون در فاصلهی بین ۲ عادت ماهانه یا بعد از رابطه جنسی)
- گلودرد
- درد در هنگام رابطه جنسی
- درد شدید در بخش پایینی شکم یا لگن
- گسترش عفونت به علت خارش واژن
علائم عفونت سوزاک در بارداری
سوزاک در حاملگی یکی از عارضههای دردناک است که ممکن است ناراحتی زیادی را برای خانمها ایجاد کند. بهترین کار این است که هرچه سریعتر با دکتر متخصص زنان مشورت کنید تا علائم بیماری کاهش پیدا کند و درمان شود. علائم شایع عفونت باکتریایی نایسریا گونوره در بارداری شامل موارد زیر است:
- ادرار دردناک با سوزش
- ترشحات واژن سفید یا زرد با ظاهر غیرعادی
- درد لگن یا زیر شکم
- مقاربت دردناک
چرا سوزاک می گیریم و راه های انتقال سوزاک چیست؟
سوزاک یکی از انواع بیماری های مقاربتی است که توسط باکتری نایسریا گونوره از طریق رابطه جنسی منتقل میشود. برای انتقال آن توسط مردها نیاز نیست حتما انزال صورت بگیرد. اغلب از طریق روابط جنسی محافظت نشده انتقال مییابد.
این بیماری بهشدت مسری است و بهراحتی از طریق روابط جنسی منتقل میشود. مشابه بقیه عوامل بیماریزا عفونت باکتریایی نایسریا گونوره نیز از طریق لمس منطقه آلوده روی بدن فرد بیمار قابلانتقال است. این عامل توانایی زیاد زنده ماندن خارج از بدن را ندارد. پس از طریق لمس اشیا مثل لباس قابلانتقال نیست.
سوزاک از طریق رابطه جنسی دهانی، مقعدی و واژنیِ بدون استفاده از کاندوم یا روشهای حفاظتی از شخص آلوده به شخص دیگر منتقل میشود. علاوهبر این نوزاد متولدشده از یک مادر آلوده نیز ممکن است آلوده شود و در نوزادان بیشتر چشمها را درگیر میکند.
در چه صورت دچار بیماری سوزاک می شویم؟ (علت سوزاک در مردان و زنان)
هر فردی که ازنظر رابطه جنسی فعال باشد، احتمال ابتدا به این بیماری را دارد، بهویژه در افراد جوانتر. دیگر موارد شامل:
- داشتن رابطه جنسی با یک فرد جدید.
- داشتن رابطه جنسی با کسی که با افراد دیگری نیز رابطه دارد.
- داشتن رابطه جنسی با بیش از یک نفر.
- سابقه ابتلا به سوزاک.
- سابقه ابتلا به دیگر بیماریهای مقاربتی.
تست تشخیص سوزاک چگونه است؟
اگر یک فرد به دلیل اینکه علائمی داشته یا در معرض عفونت قرارگرفته است به مراکز درمانی مراجعه کند، دکتر برای درمان سوزاک یا تست سوزاک برای بانوان، آزمایش چکاپ کامل زنان را دریافت میکند و از مردان نیز چکاپ کامل میگیرد. پزشک از فرد در مورد علائم و سابقه پزشکی میپرسد. همچنین آزمایشی انجام میشود که به یک نمونه ادرار یا یک سواب از آلت تناسلی، رحم، مجاری ادراری، مقعد یا بعضاً گلو نیاز دارد (آزمایش پاپ اسمیر نیز از دهانه رحم گرفته میشود).
اگر فردی مبتلا به سوزاک تشخیص داده شود، شریک جنسی وی نیز باید حتما آزمایش بدهد. برخی از تستهای سوزاک میتوانند از طریق کیتهای تست خانگی انجام بگیرند. اگر به شما استفاده از کیت خانگی پیشنهاد شد، دقت کنید که تمام مراحل طبق دستورالعمل طی شود. ممکن است همزمان با آزمایش سوزاک از شما خواسته شود برای دیگر بیماریهای مراقبتی نظیر کلامیدیا، سفلیس و یا ایدز نیز تست بدهید.
روش های درمانی بیماری سوزاک چه هستند؟
بزرگسالان مبتلا به سوزاک معمولا با آنتی بیوتیک درمان میشوند. اگرچه این باکتری در حال حاضر مقاومت بالایی نسبت به آنتیبیوتیکها پیدا کرده است اما همچنان یکی از بهترین راههای درمانی به حساب میآید. سایر روشهای درمانی نیز شامل درمانهای خانگی و گیاهی هستند که هنوز نتیجه قابل استنادی از آنها به دست نیامده است.
| درمان انواع بیماری سوزاک | روش درمان |
|---|---|
| درمان سوزاک دهانی | درمان عفونتهای دهان سختتر از عفونتهای تناسلی یا مقعدی است، اما میتوان با آنتیبیوتیکهای مناسب که توسط پزشک تجویز میشود، آن را درمان کرد. |
| روش درمان سوزاک پروستات | بیمارانی که مشکوک به بیماری عفونی در پروستاتت هستند، معمولا با یک دوز سفتریاکسون عضلانی و مصرف دو هفته داکسی سایکلین تحت درمان قرار میگیرند. |
| درمان سوزاک مقعدی | اولین روش درمانی آن، آنتیبیوتیک است. هنگامی که سفتریاکسون کمککننده نباشد، داروهای جایگزین استفاده خواهند شد. اگرچه دارو عفونت را متوقف میکند، اما آسیب دائمی ناشی از بیماری را ترمیم نمیکند. |
| روش درمان سوزش سوزاک | اگر علائم سوزش و خارش داشته باشید، معمولاً بعد از چند روز درمان دارویی بهبود پیدا میکنید، اگرچه ممکن است دوره نقاهت آن تا ۲ هفته طول بکشد تا هر گونه درد در لگن یا بیضهها به طور کامل از بین برود. |
بهترین قرص و آنتی بیوتیک برای درمان بیماری سوزاک در مردان و زنان
برای درمان این بیماری از آنتیبیوتیکها استفاده میشود. مرکز کنترل و پیشگیری بیماریها (CDC) برای بیماری سوزاک، درمان با تزریق آنتیبیوتیک آزیترومایسین خوراکی را پیشنهاد میکند. درمان سوزاک با سفتریاکسون نیز توصیه میشود.
اگر فرد به آنتیبیوتیکهای سفالوسپورین مثل سفتریاکسون حساسیت داشته باشد پزشک موارد زیر را توصیه میکند:
- جمی فلوکساسین یا تزریق جنتامایسین
- قرص آزیترومایسین ۵۰۰ خوراکی
- داروی داکسی سایکلین
قرص سفیکسیم در درمان سوزاک پیشنهاد می شود؟
از داروهای مورد پیشنهاد برای درمان این بیماری، سفیکسیم است. سفیکسیم نوعی آنتیبیوتیک از خانواده سفالوسپورین بوده که برای درمان بیماریهای باکتریایی مختلف پیشنهاد میشود.
تکدوز سفیکسیم با دوز ۴۰۰ میلیگرم برای درمان سوزاک مورداستفاده قرار میگیرد. البته باید دانست دوزهای پایینتر از این مقدار احتمال مقاومت آنتیبیوتیکی را افزایش میدهند.
درمان سوزاک با آنتی بیوتیک مترونیدازول نیز توسط پزشکان برای کودکان و نوزادان تجویز میشود.
سوزاک در برابر آنتی بیوتیک چقدر مقاوم است؟
باکتری نایسریا گونوره یا عامل بیماری سوزاک، بهطور چشمگیری به آنتیبیوتیکها مقاومت نشان میدهد. تحت نظر داشتن روند درمان هنگام تجویز آنتیبیوتیکها ازنظر مقاومت باکتری به این داروها حائز اهمیت است.
درمان گیاهی و درمان خانگی سوزاک (درمان سوزاک در طب سنتی)
درمان سوزاک خانگی (مانند درمان سوزاک با عسل و درمان سوزاک با سیر) یا استفاده از داروهای بدون نسخه برای این عارضه وجود ندارد. هرکسی که احساس کند علائمی برای این بیماری دارد باید حتماً به متخصصین جراحی کلیه، مجاری ادراری و تناسلی (اورولوژی) مراجعه کند تا قرص سیپروفلوکساسین جهت درمان سوزاک و درمان سریع سوزاک را تعیین کند.
درمان عفونت سوزاک برای شریک جنسی
شریک جنسی نیز باید تست و آزمایش بدهد. شریک جنسی شما حتی اگر علائمی نداشته باشد نیز داروی مشابه شما دریافت میکند. اگر شما بهبودی کامل هم پیدا کنند ولی شریک شما درمان نشود باز بیماری به شما منتقل میشود. سلامت جنسی مردان و زنان نیز بسیار اهمیت دارد و در روند پیشگیری و درمان بیماری موثر است.
درمان مریضی سوزاک نوزادان
نوزادانی که هنگام تولد این بیماری را از مادر دریافت میکنند، اغلب با مصرف آنتیبیوتیکها قابلدرمان هستند.
روش درمانی خانگی یا با استفاده از داروهای بدون نسخه برای این عارضه وجود ندارد.
انواع سوزاک کدامند؟
بر اساس محل آناتومیک، سوزاک را میتوان به سه زیر گروه عفونت ادراری – تناسلی، خارج تناسلی و گنوکوکی تقسیم کرد. در جدول زیر به بررسی بعضی از آنها پرداختیم:
- مقعد (مخرج): علائم شامل خارش مقعد، ترشحات چرک مانند و لکههای خون روشن روی دستمال توالت است.
- چشمها: میتواند باعث سوزاک خفیف و درد چشم، حساسیت به نور و ترشحات چرک مانند از یکی یا هر دو چشم شود.
- سوزاک حلق، گلو و سوزاک دهانی: میتواند شامل درد گلو و ورم غدد لنفاوی گردن شود. درمان گلودرد سوزاک دهانی با آنتیبیوتیک و شربت صورت میگیرد.
- مفاصل: اگر یک یا چند مفصل با باکتری آلوده شوند، مفصل آلوده ممکن است متورم، گرم، قرمز و دردناک بشود، خصوصا در حین حرکت.
- سوزاک تناسلی: هر فرد فعال جنسی ممکن است به سوزاک تناسلی مبتلا شود. در صورت بروز نشانههایی مانند سوزش در هنگام ادرار، زخمهای غیر معمول یا بثورات پوستی باید رابطه جنسی را متوقف کرده و فوراً به پزشک مراجعه کنید.
- سوزاک واژن: درد یا حساسیت در ناحیه تحتانی شکم، خونریزی بین قاعدگی، پریودهای شدیدتر و خونریزی بعد از رابطه جنسی از علائم آن هستند.
عوارض سوزاک چیست؟
سوزاک درصورتیکه درمان نشود، عوارض بلندمدتی به همراه دارد. عوارض بلندمدت در خانمها احتمال و آسیب بیشتری دارد. ازجمله عوارض بلندمدت این بیماری نازایی (ناباروری) است.
۱. نازایی در خانم ها
سوزاک میتواند به رحم و لولههای فالوپ گسترش یابد و باعث بیماری التهابی لگن بشود (PID). این بیماری خود موجب زخم در لولهها و خطر بزرگتری در بارداری و منجر به نازایی میشود. بیماری التهابی لگن نیازمند اقدامات درمانی فوری است. در خانمها گرفتگی لوله فالوپ به دلیل بیماری سوزاک میتواند موجب بارداری خارج رحمی شود. در این حالت نوزاد از بین میرود و علاوه بر این خود مادر نیز درخطر مرگ قرار دارد.
۲. نازایی در آقایان
سوزاک باعث ایجاد یک لوله کوچک در مجرای پشتی بیضهها، جایی که اسپرم قرار دارد بشود (مجرای اپیدیدیم) و منجر به التهاب مجرا شود. التهاب اپیدیدیم اگر درمان نشود منجر به نازایی (ناباروری) میشود.
۳: آلودگی ای که به مفاصل و دیگر نقاط بدن گسترش می یابد
باکتری عامل بیماری میتواند از طریق جریان خون نقاط دیگری از بدن را آلوده کند. تب، جوش، زخمهای پوستی، درد مفاصل و ورم کردن از نتایج ممکن هستند. در این شرایط بهتر است از فوق تخصص اورولوژی کمک بگیرید تا عوارض جانبی بیماری کاهش پیدا کند.
۴. افزایش احتمال ابتلا به ایدز (ایدز و سوزاک)
ابتلا به سوزاک باعث افزایش احتمال آلوده شدن به ویروس کمبود ایمنی انسانی (HIV) و بروز علائم ایدز را افزایش میدهد. افرادی که هر دو بیماری سوزاک و ایدز را دارند، قادرند هر دو بیماری را بهسرعت به شریک جنسی خود منتقل کنند.
۵. عوارض در نوزادان
نوزادانی که در هنگام تولد از مادر این بیماری را دریافت میکنند، ممکن است دچار کوری، زخمهای پوست سر و عفونتها شوند.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
سوزاک یک بیماری رایج باکتریایی است که اگر درمان نشود عواقب پرخطری به همراه دارد. در صورت بروز هرگونه علائم بهتر به مراکز درمانی و متخصصین جراحی کلیه، مجاری ادراری و تناسلی (اورولوژی) مراجعه کنید. همچنین انجام تستهای بیماریهای مقاربتی بهطور منظم و در فواصل زمانی معین بهویژه در افرادی که ازنظر روابط جنسی فعال هستند پیشنهاد شده است. اگر نیاز به درمان بیماری دارید، نگران نباشید.
