بیماری ام اس چیست؟ چه علائمی دارد؟
مالتیپل اسکلروز یا بیماری ام اس (MS) یک بیماری ناتوانکنندهی مغز و نخاع (سیستم عصبی مرکزی) است. این بیماری خود ایمنی در اثر حمله سیستم ایمنی بدن به رشتههای عصبی ایجاد میکند و غلاف حفاظتی آن را از بین میبرد. در نتیجه پیامهای عصبی به درستی منتقل نمیشوند و در عملکردهای بدن اختلال ایجاد میشود. علائم ام اس چیست؟ این بیماری با چه سرعتی پیشرفت میکند؟ آیا راهی برای درمان وجود دارد؟ عوارض آن چیست؟ برای پیدا کردن پاسخ این سؤالها بهتر است تا انتهای این مطلب همراه ما باشید. برای تشخیص و درمان بیماری MS باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
برای مطالعه مطالب مرتبط کلیک کنید:
آلرژی غذایی چیست؟ چه علائمی دارد؟
معرفی بیماری پیسی همراه با علائم و درمان آن
معرفی بیماری پسوریازیس همراه با راه های تشخیص و درمان
تیروئید و بهترین مواد غذایی برای سلامت غده تیروئید شما
فهرست عناوین
- 1 بیماری ام اس چیست؟
- 2 علائم بیماری ام اس یا علائم ms چیست؟ (شایعترین علائم ام اس)
- 3 علت بوجود آمدن بیماری ام اس چیست؟
- 4 چگونه مالتیپل اسکلروزیس یا MS تشخیص داده می شود؟
- 5 درمان MS چیست؟ (ایا ام اس درمان دارد و درمان ام اس چیست؟)
- 6 عوارض ام اس چیست؟
- 7 آیا می توان از ام اس پیشگیری کرد؟
- 8 بیماری ام اس در بارداری
- 9 نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
بیماری ام اس چیست؟
ام اس یا مالتیپل اسکلروزیس یکی از شناختهشدهترین بیماریهای خودایمنی است در اثر حمله سیستم ایمنی به اعصاب بدن ایجاد میشود. در این بیماری در سیستم ایمنی بدن به غلاف حفاظتی فیبرهای عصبی (میلین) حمله میکند و باعث ایجاد مشکلات ارتباط بین مغز و بقیهی قسمتهای بدن میشود و در نهایت، این بیماری میتواند باعث آسیب دائمی یا ازبینرفتن اعصاب شود. علائم و نشانههای MS متنوع هستند و به میزان آسیب عصبی و اعصاب درگیر بستگی دارد. هیچ درمانی برای مالتیپل اسکلروز وجود ندارد. بااینحال، برخی درمانها میتوانند در سرعت بهبودی بعد از حملات، تغییر مسیر بیماری و مدیریت علائم آن کمک کنند.
اکثر افراد مبتلا به MS دارای دورههای عود بیماری هستند. افراد مبتلا دورههایی همراه با علائم جدید یا عود بیماری را تجربه میکنند که چند روز تا چند هفته ادامه دارد. علائم مشاهدهشده در این دورههای عود به طور کلی یا جزئی بهبود مییابد. این عود ناشی از دورهی بهبودی و خاموشی بیماری است، که میتواند ماهها یا حتی سالها طول بکشد. افزایش اندک دمای بدن میتواند به طور موقت علائم و نشانههای MS را بدتر کند، اما به معنای عود بیماری نیست.
حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد از افراد مبتلا به MS با عود مکرر و پیشرفت مداوم علائم با یا بدون دورههای بهبودی، دچار مولتیپل اسکلروزیس یا اماس پیشروندهی ثانویه هستند. بدتر شدن علائم در این افراد معمولا شامل مشکلات حرکتی و راهرفتن میشود. میزان پیشرفت بیماری در افراد مبتلا به MS پیشروندهی ثانویه متفاوت است و بعضی افراد مبتلا به MS شروعی تدریجی و پیشرفت مداوم نشانهها و علائم بدون عود را تجربه میکنند، که به عنوان ms پیشروندهی اولیه شناخته میشود.
ام اس خفیف چیست؟
در مواردی ممکن است که فرد به بیماری ام اس خوش خیم مبتلا باشد. در این حالت فرد حملات خفیف را تجربه میکند. مالتیپل اسکلروز خفیف علائم جدی ایجاد نمیکند و چندان خطرناک نیست. از طرفی اگر به ام اس خفیف دچار شوید، بعد از سالهای طولانی، تغییر چندانی در عملکرد و توانایی بدنی خود مشاهده نخواهید کرد.
علائم بیماری ام اس یا علائم ms چیست؟ (شایعترین علائم ام اس)
حتما میخواهید بدانید که علائم ام اس چیست یا علائم اولیه ام اس چگونه هستند! اولین علائم و نشانههای مولتیپل اسکلروزیس یا اماس معمولا از سن ۲۰ تا ۴۰ سالگی ظاهر میشود و ممکن است از فرد به فرد و در دورههای گوناگون بیماری متنوع باشد، که بستگی به موقعیت فیبرهای عصبی آسیبدیده دارد. شاید تصاویر بیماران ام اس شما را بترساند اما گستردگی علائم و بیماران بسیار است. این علائم اغلب روی حرکت تاثیر میگذارد، مانند:
- بیحسی یا ضعف در یک یا چند عضو که معمولا در یک طرف بدن به طور همزمان رخ میدهد، یا در پاها و تنه
- احساس شوک الکتریکی که با حرکات خاص گردن رخ میدهد، به ویژه خم شدن گردن به جلو (نشانهی لرمیت یا حساسیت الکتریکی)
- لرزش، فقدان هماهنگی یا راه رفتن نامناسب
- لکنت زبان
- خستگی
- سرگیجه
- مورمور شدن یا درد در قسمتهای مختلف بدن
- مشکلات جنسی
- عدم تحمل سرما
- مشکل در عملکرد روده و مثانه.
مشکلات بینایی هم در این بیماری شایع هستند، از جمله:
- ازدستدادن کامل یا قسمتی از بینایی، معمولا در یک چشم در یک زمان، اغلب همراه با درد در هنگام حرکت چشم
- دوبینی طولانی مدت
- تاری دید.
علائم ام اس در زنان چیست؟ (علائم اولیه ام اس در زنان)
برخی از علائم بیماری ام اس در زنان شامل موارد زیر است:
- خستگی شدید
- مشکلات و اختلالات بینایی
- بی حس شدن پوست و اندامها و مور مور شدن بدن
- گرفتگی ماهیچهها یا گرفتگی رگ دست
- مشکلات در حرکت
- درد
- افسردگی و اضطراب.
علائم ام اس خاموش کدامند؟
ممکن است که از خود بپرسید علائم ام اس خاموش کدامند؟ چه زمانی میگوییم که فرد به ام اس مبتلا است اما این علائم خاموش هستند؟ معمولا علائم ام اس به طور ناگهانی با شدت زیاد بروز نمیکنند. بلکه حملات به میلین سلولهای عصبی آرام آرام انجام میشود و علائم نیز به مرور زمان بروز میکنند. ممکن است که علائم ام اس خاموش با سردرد و گزگز کردن اندامها خود را نشان دهد. در مواردی نیز ممکن است که حافظه و حرف زدن با مشکل مواجه شوند. با دیدن هر یک از این علائم باید به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید.
چند درصد بیماران ام اس فلج میشوند؟ (علائم ام اس بدخیم)
حدود ۸۰٪ بیماران مبتلا به ام اس اصلا به علائم جدی و فلج کنندهی آن دچار نمیشوند.
با دیدن علائم ام اس به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
برای تشخیص و درمان بیماری MS باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
علت بوجود آمدن بیماری ام اس چیست؟
علت مالتیپل اسکلروزیس یا ام اس ناشناخته است و تصور بر این است که یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به بافتهای خود حمله میکند؛ بدین گونه که نقص عملکرد در سیستم ایمنی موجب تخریب مادهی چربی پوشش و محافظ الیاف عصبی در مغز و نخاع (میلین) میشود. برای درک بهتر این بیماری میتوانید میلین را چیزی شبیه به پوشش عایق بر روی سیمهای برق تصور کنید. هنگامی که میلین آسیب ببیند و فیبر عصبی در معرض قرار گیرد، ممکن است پیامهایی که در امتداد این عصب حرکت میکنند مسدود شوند یا به کندی انتقال یابند و احتمال دارد خود عصب نیز آسیب ببیند. این موضوع که چرا بیماری MS در بعضی افراد پیشرفت میکند و در بعضی دیگر نه، هنوز مشخص نیست، اما به نظر میرسد که ترکیبی از ژنتیک و عوامل محیطی مسئول این پدیده است.
عوامل خطر بیماری مالتیپل اسکلروزیس چیست؟
عوامل زیر خطر ابتلا به مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس را افزایش میدهند:
- سن: MS ممکن است در هر سنی رخ دهد، اما معمولا در افراد بین ۱۶ تا ۵۵ ساله رخ میدهد.
- جنسیت: احتمال ابتلا به MS در زنان بیش از ۲ تا ۳ برابر در مردان است.
- سابقهی خانوادگی: اگر یکی از والدین یا خواهر و برادر مبتلا به MS باشند، فرد در معرض خطر ابتلا به بیماری است.
- برخی از عفونتها: انواع ویروسها با بیماری MS مرتبط هستند، مانند ویروس اپشتین بار که عامل مونونوکلئوز عفونی است.
- نژاد: افراد سفید پوست، به خصوص نسل شمال اروپا، بیشترین خطر ابتلا به MS را دارند و افراد آسیایی، آفریقایی یا بومیهای آمریکا دارای کمترین احتمال خطر هستند.
- آب و هوا: MS در کشورهای دارای آب و هوای معتدل، از جمله کانادا، شمال آمریکا، نیوزیلند، جنوب شرقی استرالیا و اروپا، بسیار شایع است.
- ویتامین D: داشتن سطح پایین ویتامین D و کم در معرض نور خورشید بودن، با افزایش شانس ابتلا به MS مرتبط است.
- برخی بیماریهای خود ایمنی: بیماریهای تیروئیدی، دیابت نوع ۱ یا بیماری التهابی روده، احتمال ابتلا به MS را افزایش میدهد.
- سیگار کشیدن: امکان عود بیماری MS در افراد سیگاری دارای علائم آن، بیشتر از افراد غیر سیگاری است.
چگونه مالتیپل اسکلروزیس یا MS تشخیص داده می شود؟
تشخیص MS میتواند دشوار باشد، چرا که ممکن است علائم آن همانند سایر اختلالات عصبی باشد. در صورت اینکه پزشک شما به این بیماری شک کند، شما را به متخصص مغز و اعصاب ارجاع میدهد و پزشک راجع به سابقهی بیماری سوالهایی میپرسد و معاینات بالینی جهت تشخیص هرگونه آسیب به مغز، نخاع و عصب چشم انجام میدهد.
تشخیص MS تنها با یک آزمایش امکان پذیر نیست، بنابراین، پزشک شما آزمایشات زیر را انجام میدهد:
- آزمایش خون: جهت افتراق بیماریهایی که علائم مشابهی دارند، مانند بیماری لایم و ایدز
- بررسی تعادل بدن: هماهنگی قسمتهای مختلف بدن با هم، قدرت بینایی و سایر عملکردهای دیگر جهت چگونگی وضعیت اعصاب انجام MRI که تمامی جزئیات ساختار بدن را نشان میدهد.
- تجزیه و آنالیز CSF: مایعی که مغز و نخاع را در بر میگیرد، به نام مایع مغزی نخاعی (CSF)، که اغلب در افراد مبتلا پروتئینهای خاصی در CSF دیده میشود.
- ارزیابی فعالیت الکتریکی مغز: آزمون پتانسیلهای برانگیزشی که فعالیت الکتریکی مغز را اندازهگیری میکند.
تست ام اس در خانه چیست؟
آیا میتوان در خانه فهمید که کسی به ام اس مبتلا است؟ آیا تشخیص این بیماری از طریق آزمایشهای خانگی ممکن است؟ توجه داشتهباشید که نمیتوانید تست ام اس را با یک کیت ساده در منزل انجام دهید. برای بررسی این بیماری آزمایشهای مختلفی انجام میشوند که در مطالب بالاتر به آنها اشاره کردیم. اما میتوان این آزمایشها را در منزل هم انجام داد. تنها چارهی آنها برقراری تماس با آزمایشگاه و درخواست انجام آزمایش در منزل است. تکنسین آزمایشگاه از شما در منزل آزمایشها را میگیرد و نتیجه را بعد از مشخص شدن، اعلام میکند.
تشخیص های افتراقی مالتیپل اسکلروز یا ام اس چیست؟
گاهی ممکن است که بیماری ام اس با دیگر بیماریها اشتباه گرفتهشود. برخی از این بیماریها شامل موارد زیر هستند:
- بیماریهای خودایمنی/ التهابی
- اختلال طیفی نورومیلیت عصب بینایی
- آنسفالومیلیت منتشر حاد
- میلین الیگودندروسیت گلیکوپروتئین مرتبط با ازبینرفتن غلاف میلین
- سندرم شوگرن
- لوپوس سیستم عصبی مرکزی
- سارکوئیدوز
- بیماری بهجت
- واسکولیت سیستم عصبی مرکزی
- عفونتهای سیستم عصبی مرکزی
- سیفلیس سیستم عصبی مرکزی
- بیماری لایم
- ویروس لنفوتروپیک T انسانی (HTLV)
- ایدز
- بیماریهای متابولیکی
- کمبود ویتامین B۱۲
- کمبود مس
- بیماری میتوکندریایی
- انواع لکودیستروفی
- درگیریهای عروقی
- بیماری عروق کوچک
- سکته مغزی
- سندرم سوزاک
- سندرم کاداسیل (آرتریوپاتی مغزی اتوزومال غالب به همراه انفارکتوس ساب کورتیکال و لکوانسفالوپاتی)
- سندرم آنتیبادی ضدفسفولیپید
- سایر دستهها
- لنفوم سیستم عصبی مرکزی
- میلوپاتی پارانئوپلاستیک.
روش درمانی | توضیح |
---|---|
داروهای استروئیدی | جهت کوتاهتر شدن و کاهش شدت حملات میتوان از داروهای استروئیدی استفاده کرد. |
بوتاکس | برای کاهش اسپاسم عضلانی و درمان برخی دیگر از علائم میتوان از شلکنندههای عضلانی، آرامبخشها یا سم بوتولینوم (بوتاکس) را امتحان کرد. |
فیزیوتراپی | فیزیوتراپی با آموزش یک سری تمرینات به حفظ قدرت و تعادل و کنترل خستگی و درد کمک میکند و یک کار درمان میتواند راههای جدیدی برای انجام کارها به فرد مبتلا آموزش دهد تا کارها راحتتر و مراقبت فردی نیز آسانتر شود. اگر مشکل در راهرفتن است، استفاده از عصا، واکر یا آتل میتوانند کمککننده باشند. |
اقدامات حمایتی | همراه با درمان، میتوان اقدامات دیگری برای کاهش علائم MS انجام داد، به طور مثال ورزش منظم و پرهیز از گرمای بیشازحد جهت افزایش انرژی و از پزشک خود درباره تاثیر یوگا بر کاهش خستگی یا استرس سوال کنید، همچنین مراقب سلامت احساسی خود باشید. از خانواده، دوستان و مشاور خود برای کنترل استرس یا اضطراب کمک بخواهید. |