آشنایی با مکمل ید و فواید آن
مکمل ید یک ماده معدنی ضروری است که نقش مهمی در حفظ سلامت و عملکرد بخشهای گوناگون بدن (از جمله غده تیروئید) ایفا میکند. تمام بزرگسالان به ۱۵۰ میکروگرم ید در روز نیاز دارند. این ید موردنیاز بدن باید از طریق یک رژیم غذایی متنوع و متعادل دریافت شود. اگر گیاهخوار هستید و ماهی، تخممرغ، شیر گاو یا سایر محصولات لبنی را نمیخورید، باید ید ضروری بدن را با مصرف مکمل ید یا قرص ید تامین کنید.
اگر چه مکملهای ید اثرگذاری بسیار بالایی دارند؛ اما استفاده از آنها بدون تایید پزشک توصیه نمیشود. قبل از مصرف حتما با متخصص داخلی یا غدد مشورت کنید.
برای مطالعه مطالب مرتبط کلیک کنید:
6 نوع قرص تیروئید و معایب و مزایای آنها
فهرست عناوین
مکمل ید چیست؟
ید نوعی ماده معدنی است که به طور طبیعی در خاک و آب اقیانوس یافت میشود. برخی از مواد غذایی گیاهی حاوی ید هستند و این ماده معدنی به میزان زیادی در نمک یددار موجود است. دریافت ید کافی در رژیم غذایی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است؛ زیرا هورمونها، رشد جنین و غیره را تنظیم میکند.
اگر سطح ید بدنتان کاهش پیدا کرده است، پزشک ممکن است مصرف مکمل ید را توصیه کند. این مکملها به نحوی درست شدهاند که حاوی مقادیر کافی ید برای بدن هستند. مکملهای ید همچنین در انواع و شکلهای مختلفی در دسترساند که پزشک بسته به سنتان، وضعیت سلامتیتان و سطح کمبود ید، یک مورد را برای شما تجویز میکند. گاهی ممکن است پزشک در کنار ویتامین های دوران بارداری این مکمل را نیز توصیه کند.
نحوه مصرف مکمل ید
نحوه مصرف مکمل ید به این بستگی دارد که کدام شکل از آن را خریداری کردهاید. رایجترین فرم مکمل ید، قرص ید است که همچون قرصهای دیگر بهصورت خوراکی مصرف میشود و باید آن را در زمانهای توصیه شده توسط پزشک استفاده کنید. یک مکمل دیگر ید، قطره یا محلول موضعی ید است. ید را میتوان بهصورت موضعی و به شکل مایع برای کمک به درمان و پیشگیری از برخی از انواع عفونت استفاده کرد. استعمال قطره یا محلول ید در محل بریدگی یا خراش، باعث ازبینرفتن باکتریها میشود. ید موضعی را نباید در نوزادان تازه متولدشده استفاده کنید. همچنین نباید برای بریدگیهای عمیق، گاز حیوانات یا سوختگی استفاده شود.
بهترین زمان مصرف قرص ید
بهترین زمان برای مصرف قرص ید به نوع مشکلتان بستگی دارد. اما بهطورکلی اگر ید قوی معدهتان را اذیت میکند، آن را بعد از غذا یا همراه با غذا یا شیر مصرف کنید مگر این که پزشکتان دستور دیگری داده باشد. اگر همچنان ناراحتی معده (تهوع، استفراغ، درد معده یا اسهال) ادامه داشت، با پزشک خود مشورت کنید.
موارد مصرف مکمل ید
مکمل ید کاربردها و فواید زیادی دارد. دو مورد از رایجترین دلایلی که پزشکان مصرف مکمل ید را توصیه میکنند شامل این مواردند:
مکمل ید برای تیروئید
ید نقش حیاتی در سلامت تیروئید ایفا میکند. غده تیروئید که در قسمت جلویی گردن قرار گرفته است به تنظیم تولید هورمونهای تیروئید کمک میکند. این هورمونها متابولیسم، سلامت قلب و موارد دیگر را کنترل میکنند. برای این که هورمونهای تیروئید تولید شوند، غده تیروئید به مقادیر جزئی ید نیاز دارد.
بدون ید، تولید هورمون تیروئید میتواند کاهش پیدا کند. در این شرایط غده تیروئید کمکار میشود (کم کاری تیروئید چیست؟) و منجر به بروز وضعیتی به نام هیپوتیروئیدیسم میشود. بهخاطر بسپارید که اگر چه ید به سلامت کلی تیروئید کمک میکند، اما مصرف بیش از حد ید میتواند تاثیر منفی بر غده تیروئید داشته باشد.
مکمل ید برای گواتر
گواتر یک غده تیروئید بزرگ شده است. غده تیروئید ممکن است در نتیجه کمکاری یا پرکاری تیروئید بزرگ شود. ندولهای غیر سرطانی تیروئید (کیستها) نیز میتوانند باعث بزرگ شدن غده تیروئید شوند. اما شایعترین علت گواتر، کمبود ید است. گواتر ناشی از ید بهراحتی و با افزودن غذاها یا مکملهای غنی از ید در رژیم غذایی درمان میشود.
دوز مصرفی مکمل ید
مصرف روزانه توصیه شده هر مادهای در رژیم غذایی را بهاختصار با RDA نشان میدهند. دوز مجاز یا RDA ید برای بزرگسالان، ۱۵۰ میکروگرم در روز است. RDA ید در دوران بارداری، ۲۲۰ میکروگرم در روز است. این در حالی است که در دوران شیردهی، RDA ید روزانه ۲۹۰ میکروگرم است. در کودکان، RDA ید به سن بستگی دارد. ید علاوه بر قرص، به شکل مکملها و محلولهای موضعی مختلف، قطرههای چشمی، دهانشویه، پماد و اسکراب هم موجود است. با پزشکتان صحبت کنید تا بدانید چه نوع محصولی در چه دوزی ممکن است برای بیماریتان مناسب باشد.
فواید مکمل ید
همه میدانند که ید یک ماده ضروری برای بدن است. زمانی که بدن با کمبود ید مواجه باشد اکثر اندامهای بدن تحت تاثیر قرار میگیرند، در این شرایط مکمل ید میتواند ید موردنیاز برای بدن را فراهم کند. این مکملها مزایای بسیار زیادی دارند که برخی از رایجترین آنها شامل این مواردند:
۱. کمک به رشد مغز جنین در دوران بارداری
در مراقبت های بعد از اقدام به بارداری مصرف مکملها ضرورت پیدا میکند. در دوران بارداری به ید بیشتری نیاز دارید. به این دلیل که مصرف ید در دوران بارداری با رشد مغز جنین در ارتباط است. نتایج یک بررسی نشان دادهاند که نوزادانی که مادران آنها در دوران بارداری دچار کمبود ید بودند، معمولا با ضریب هوشی پایینتر و سایر تاخیرهای فکری بزرگ میشوند.
۲. بهبود عملکرد شناختی
اگر مادر در دوران بارداری ید کافی مصرف کند، مزایای عصبشناسی ید تا زمانی که فرزندش وارد دوران کودکی شود ادامه دارند و به عملکرد سالم مغز در دوران کودکی کمک میکنند. این کودکان همچنین به میزان کمتری در معرض ناتوانی ذهنی قرار دارند. کودکان معمولا ید موردنیاز خود را از طریق رژیم غذایی دریافت میکنند، اما اگر کودکتان غذای زیادی نمیخورد و کمبود ید دارد، در خصوص مصرف مکمل ید با پزشک او مشورت کنید.
۳. درمان بیماری فیبروکیستیک پستان
بر اساس برخی از تحقیقات انجام شده، مکملهای ید میتوانند به درمان بیماری فیبروکیستیک پستان کمک کنند. این وضعیت غیر سرطانی در زنانی که در سنین باروری هستند رایجتر است و میتواند باعث ایجاد تودههای دردناک در ناحیه سینه شود. بااینوجود نباید خوددرمانی را انجام دهید و خودسرانه مکمل ید مصرف کنید. برای اینکه بدانید توده در سینه نشانه چیست، حتما به متخصص مراجعه کنید.
۴. ضد عفونی کردن آب
ید یکی از روشهای ضدعفونی کردن آب است. ید بهخصوص در شرایطی مفید است که به دلیل سفر یا اثرات حاصل از یک بلای طبیعی، به آب آشامیدنی دسترسی ندارید. تنتور ید مایع ۲ درصد را به آب اضافه کنید. بهازای هر لیتر آب شفاف، پنج قطره از این تنتور را در آب بریزید. اگر آب کدر است، ده قطره در هر لیتر اضافه کنید. میتوانید از قرصهای ید نیز استفاده کنید، اما دستورالعمل استفاده معمولا بسته به سازنده متفاوت است.
۵. درمان عفونت
ید را میتوان بهصورت موضعی و به شکل مایع برای کمک به درمان و پیشگیری از عفونت استفاده کرد. اگر یک خراش یا بریدگی جزئی دارید، محلول ید را برای جلوگیری از تجمع باکتریها در محل آسیبدیده و اطراف آن استعمال کنید. دستورالعمل روی بستهبندی را دنبال کنید. بیش از ده روز از محلول ید استفاده نکنید، مگر این که پزشکتان توصیه کرده باشد.
عوارض جانبی مکمل ید
عوارض جانبی احتمالی ناشی از مصرف بیش از حد مکمل ید عبارتاند از:
- حالت تهوع یا استفراغ
- اسهال
- تب
- احساس سوزش در ناحیه گلو و دهان
- دلدرد
در موارد شدیدتر، مسمومیت ناشی از ید ممکن است منجر به کما شود. کودکان خردسال و افراد مسن بیشتر در معرض عوارض جانبی ید قرار دارند.
موارد احتیاط و منع مصرف مکمل ید
هنگام مصرف مکمل ید باید این نکته را بهخاطر داشته باشید که مصرف مقادیر زیاد این مکمل یا استفاده طولانی مدت از آن، شما را در معرض خطر زیادی قرار میدهد. مصرف طولانی مدت بدون نظارت پزشک میتواند باعث ایجاد طعم فلزی در دهان، درد دندان و لثه، سوزش در ناحیه دهان و گلو، ناراحتی معده و بسیاری از عوارض دیگر شود.
در صورتی که نوعی بثورات به نام درماتیت هرپتی فرم (DH) دارید از مصرف ید خودداری کنید زیرا میتواند باعث تشدید این دانههای پوستی شود.
تداخلات دارویی مکمل ید
برخی از داروهایی که ممکن است با مکمل ید تداخل داشته باشند شامل این مواردند:
- آمیودارون (کوردارون): آمیودارون خود حاوی ید است. مصرف مکملهای ید همراه با آمیودارون ممکن است سطح ید در خون را خیلی بالا ببرد. وجود مقادیر زیاد ید در خون میتواند منجر به بروز عوارض جانبی شود که تیروئید را تحت تاثیر قرار میدهند.
- لیتیوم: مقادیر زیاد ید میتواند عملکرد تیروئید را کاهش دهد. لیتیوم نیز باعث کاهش عملکرد تیروئید میشود. در نتیجه مصرف همزمان این دو دارو، عملکرد تیروئید را بیش از حد کاهش میدهد. اگر در حال حاضر داروی لیتیوم مصرف میکنید، مقدار زیادی مکمل ید مصرف نکنید.
- داروهای پرکاری تیروئید (داروهای ضد تیروئید): ید میتواند عملکرد تیروئید را افزایش یا کاهش دهد. مصرف ید همراه با داروهای پرکاری تیروئید ممکن است اثرات این داروها را تغییر دهد. اگر برای درمان پرکاری تیروئید اقدام کردهاید، مکمل ید مصرف نکنید، مگر این که پزشکتان به شما توصیه کرده باشد.
اطلاعات دارویی مکمل ید
در جدول زیر میتوانید اطلاعات دارویی مکمل ید را مشاهده کنید.
اشکال دارویی | عوارض جانبی | تداخلات دارویی |
---|---|---|
قرص | استفراغ یا حالت تهوع | آمیودارون |
قطره چشمی | تب | داروی لیتیوم |
دهانشویه | دلدرد و اسهال | داروهای پرکاری تیروئید |
اسکراب | سوزش گلو و دهان | |
پماد | دنداندرد و لثه درد | |
محلول موضعی | طعم فلزی در دهان |
از کجا بفهمیم نیاز به مکمل ید داریم؟
کمبود ید میتواند باعث ایجاد علائم ناراحتکننده و حتی شدیدی شود. برخی از این علائم شامل این مواردند:
- ورم در ناحیه گردن
- افزایش وزن بدون دلیل
- خستگی و ضعف
- ریزش مو
- پوست خشک و پوستهپوسته
- احساس سردی بیشتر از حد معمول
- مشکل در یادگیری و بهخاطر سپردن
- پریودهای سنگین یا نامنظم
زمانی که این علائم را تجربه کردید باید به پزشک مراجعه کنید تا پزشک با کمک آزمایشهایی که انجام میدهد تشخیص دهد که آیا دچار کمبود ید هستید یا نه.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به پزشک
ید از ضروریترین موادی است که هر فردی در هر دورهای از زندگیاش به آن نیاز دارد تا بتواند سالم بماند. حال زمانی که به هر دلیلی امکان دریافت ید کافی را ندارید، باید سراغ ایمنترین و بهترین روش جایگزین، یعنی مصرف مکمل ید، بروید. مکملهای ید در انواع گوناگونی در دسترساند که هر یک از آنها برای هدف خاصی مورد استفاده قرار میگیرند. پس زمانی که تشخیص داده شد که دچار کمبود ید هستید، به پزشک مراجعه کنید تا او مکمل ید مناسبی را برای شما تجویز کند.
اگر میخواهید از مکمل ید استفاده کنید، حتما با متخصص غدد و متابولیسم یا دکتر داخلی مشورت کنید. همچنین میتوانید از مشاوره دارویی استفاده کنید.